Futbolda takım başarısını en çok etkileyen faktör yetiştirilen oyuncudur. Bu etken, zaman & sonuç tablosunda hem sayısal hem de kalite bakımından belirleyicidir. Yetiştirilen oyuncu istatistiği ile katılımcı sayısı arasında fark vardır. Katılımcı sayısının yüksekliği organizasyonun bulunduğu alan ve şartlar açısından çekiciliğine işaret edebilirken, kalitenin eksikliği zaman & sonuç tablosundaki açının dar olmasına sebep olacaktır.
Oyuncu yetiştirilmesindeki ilk adım oyuncu seçimidir. Doğru seçimler, basiretli organizasyonlar ve idealist yöneticilerle birleştiğinde rekabet seviyesini yükseltecektir. Türkiye liglerinde mücadele eden tüm takımlar, yaptıkları her seçmede aslında oyunun ülkedeki gelişimine hizmet edecek bir adım attıklarının farkında olmalıdırlar. Bu hizmet doğru yapılmadığı takdirde ülke çapında sonuçları olabilecek bir zincirleme reaksiyonu başlatmaktadır.
Oyuncu seçimlerinde iki ana faz vardır. Birinci faz Fiziksel Oyuncu Seçimi, ikinci faz ise Psikolojik Oyuncu Seçimi’dir. Fiziksel Oyuncu Seçimi fazında adaylar fiziksel durumları ve kabiliyetlerine göre gruplandırılmalı, Psikolojik Oyuncu Seçimi fazında ise bu gruplardaki sporcuların öncelikli olarak topun hangi tarafına yönelecekleri belirlenmelidir.
Fiziksel Oyuncu Seçimi’nin iki ayrı bölümde değerlendirilmesi uygun bulunmaktadır. Birincisi Atletik Yetenek Bölümü, ikincisi ise Olimpik Değerlendirme Bölümü’dür.
Tüm değerlendirmeler, yapılacak değerlendirmeye ayrılan sürelerde yapılmalıdır. Seçimi yapacak ekibin en çok dikkat etmesi gereken husus budur. Oyuncu seçimi her fazı ve bölümü özel olarak hesaplanmış bir süreçtir. Atletizm değerlendiriliyorsa atletizm, psikoloji değerlendiriliyorsa psikoloji değerlendirilmelidir. İyi niyetli yapılsa bile fazlar arası değerlendirmeler sistemin işletimini bozacaktır.
Sistemimizde oyuncular öncelikle fiziksel sonrasında psikolojik olarak değerlendirmeye tabi tutulmaktadır. Her ne kadar fiziksel değerler öne çıksa da, asıl seçimler son fazda psikolojik değerlendirmelerde olmaktadır.
Seçme kelimesi ülkemizde iyilerin alınması anlamında kullanılmakla beraber bizim sistemimiz gerekli psikolojik değerleri, eğilimleri gösteren hatta bu konuda geliştirilebilir olduğuna inanılan tüm sporcuların katılımına yardımcı olunan bir süreçtir. Gerçekte olan sporcunun branşa adaptasyonunun sağlanmasıdır. Bir diğer anlatımla seçmelerimiz, doğru sporcunun takıma maksimum faydayı sağlayacağı mevkide oynamasını sağlayacak seçimin, koçlar tarafından yapılmasıdır.
Önceki senelerde yaptığımız çalışmalarda seçme süreçleri uzatılarak, adayların çeşitli anlamlarda kendilerini elemeleri ya da gönüllü olarak rekabetten çekilmelerine sebep olacak düzenlemelere başvurulmuş, bu sayede sadece güçlü bireylerin devam edeceği bir süreç planlanmıştır. Ancak bu süreçlerde adaylardan gerekli değerler alınamadığında seçmelerde takımda kalmaya hak kazanan sporculardan bir kısmının beklenen düzeyin fiziksel ya da psikolojik olarak gerisinde olduğu gözlemlenmiş, ortak paydada buluşturulamayan adaylar arasındaki farkın takımın iç işleyişine sekte vurduğu tespit edilmiştir.
Bu bağlamda seçme kurallı, ne aradığını bilen, keskin ve yetkin kadrolar tarafından belirli zaman dilimleri içerisinde yapılmalıdır.
Oyuncu seçimi iki hafta önceden elektronik ve basılı medya yolu ile duyurulmalıdır. Duyuruların yanı sıra bire bir diyaloglar yolu ile sporcular seçmelere katılmaları yönünde ikna edilmeli ve özellikle el ilanları dağıtılarak potansiyeller angajman altına alınmalıdır.
Seçme afişlerinde anlamsız futbol maçı görüntüleri yerine takımın birliğine işaret eden takım fotoğrafları, tesislerin ya da ekipmanların pozları ya da başarıların göstergesi olan kupalar, madalyalar gibi değerlere işaret edilmelidir. Gelecek potansiyellerin birçoğunun spor geçmişinden uzak, anti sosyal, başarıya aç kişiler olabileceği göz önünde bulundurulmalı ve bu kişilerin yayınlanan maç, aksiyon pozlarını değerlendirebilecek futbol bilgisinden uzak oldukları göz önünde tutulmalıdır.
Seçme günü ve saati kesindir. Afişlerde, ilanlarda ve birebir konuşmalarda bu ifade edilmeli ve seçme saatinde sahada hazır olmayan kişiler soyunma odasında son parçayı giyiniyorsa bile tesis dışına alınmalı ve seneye seçmelere katılabilecekleri ifade edilip teşekkür edilmelidir.
Adaylar öncelikle kayıt altına alınmalı ve bu kayıt elektronik ortamda tutulmalıdır. Sistemimizde adaylar önce boy gruplarına göre ayrılır.190 cm. ve üzeri adaylar A1, 185 cm. ve 190 cm. arası adaylar A2, 180 cm. ve 185 cm. arası adaylar A3, 175 cm. ve 180 cm. adaylar A4, 175 cm. altındaki adaylar ise A5 kodları ile kayıtlara geçer. Adaylar, spor geçmişleri ve ağırlık durumlarına göre INTLineman, EXTLineman, Skill, Athlete ve QB ön bilgi notları ile sahaya sevk edilir.
Seçmelerde uyguladığımız ikinci önemli prosedür ise adayların takımımızın rutin Aktif Esneme Protokolü’ne dahil edilmeleridir. Plyometrik ve Esneme hareketlerinin bir kolajı olan protokol sayesinde adaylar isimleri ile hareketleri öğrenerek takımla ilk temaslarını gerçekleştirmekte ve görevliler tarafından bireysel olarak esneklikleri ve öğrenme kabiliyetleri değerlendirilmektedir. Bu safhada oyuncu seçimi yapılmamakta oyuncuların zamanlama, otoriteye saygı, disiplin ve liderlik vasıfları ölçülmektedir.
İlk gün mutlaka bazı oyuncular geç kalacaktır, bunlar çoğu zaman en çok katılımı istenen oyunculardan olacak ve bu sporculardan feragat etmek yönetimin işine gelmeyecektir. Ancak başarılı bir takım için bu konuda çok keskin olmak gerekmektedir. Yetenekli bir atlete verilebilecek tek ceza onun oynama hakkını elinden almaktır. Bunun dışında verilecek hiçbir mantıklı ceza bu sporcuların yetenekleri dışında olmayacağından zaman içerisinde bu atletlerin yapacakları her şeyden Tanrı vergisi yetenekleri sayesinde kurtulacakları inancını yaratır. Bu hem o sporcuların kaybına, hem de takımdaki diğer sporcuların inancının azalmasına, takım ruhunun zarar görmesine yol açar. Fakat bu sporculara gösterilmeyen tolerans, takımda yönetimin sporcular arasında ayırım yapmadığı bilincini yaratacak ve takımın iç huzurunu sağlayacaktır.
Sezonumuz yeni katılımlar için seçmenin başladığı andan sezon sonu antrenmanının bittiği ana kadar sürer. Yani sezonumuz düdükle başlar ve düdükle biter. Oyuncular düdük sesine tepki vermeyi öğrenmelidir. Düdük sahadaki otoritenin sesidir. Seçmelerin ilk düdüğüyle beraber Aktif Esneme sıraları otuz yard çizgisinden orta sahaya bakacak nizamda beş ya da katlarında sıralanmalıdır. Ardından gelen düdüklerle her sıra otuz yard çizgisine ilerlemeli kendilerine çalınan düdükte ise istenilen hareketi yapmaya çalışmalıdır.
Adayların hepsinin gösterilen hareketleri ciddiyet içinde yapacaklarını beklemek son derece sempatik bir yaklaşımdır. Burada bazı uzmanlar zorlayıcı olmalı bireylere yönelmeden adayları doğruya zorlayıcı ifadeler kullanmalıdır. Bunun yanında bir diğer ekip saha yanında adaylara pozitif motivasyon vermeli ve beş kişilik bir diğer grup ise atletlere rastgele yardımcı olmalıdır. Seçme personeli on kişiden az olmamalıdır. Adayların kendi aralarında iletişim kurmaları kesinlikle engellenmeli, birey seçmelerde yalnız bırakılmalıdır. Buradaki amaç adayın bastırılması değil, her seçmede var olan ve kendine güveni olmadığı için diğer bireylerden sempati bekleyen adayların yalnızlıkları ile olan mücadelelerine yardımcı olmaktır. Sürecin sonunda güçlü bireyler elde edilecek diğerleri ya onlara uyacak ya da rekabetten çekilecektir.
Sıralar düzgün ve eşit olmalı, mümkün olan şartlarda adayların seçmelerde tamamen aynı şort, t-shirt ve çorapları giymeleri sağlanmalı, bunun sağlanamadığı durumlarda ise adaylara takımın kullandığı formalar dağıtılmalıdır.
Saha kenarında toplanan adaylar düdükle beraber sıraya sokulmalı sıranın önünde yer almaya çalışan atletlere dikkat edilmelidir. Liderlik vasıfları taşıyan atletler her takım için önemlidir, ancak burada personelin dikkat etmesi gereken bu atletlerin diğer hususlardaki tepkileri olacaktır. Liderlik gösteren atlet yukarıda bahsedilen diğer konularda da gerekli hassasiyeti gösteriyorsa bu sporcuya önem verilmesi gerekir, çünkü bu tür sporcular takımın sahadaki generalleri olmaya aday kadrolarıdır.
Rutin tamamlandığında sporcular en çok onar, en az yedişer kişilik timlere ayrılmalı ve bu timlerde sporcuların dağılımı rastgele olmalıdır. Timler renklerle kodlanmalı ve her tim bu renk ile adlandırıldığını bilmelidir. Bu kodlama kalabalık seçmelerde seçimi yapacak personelin çalıştırdığı tim içerisinde değişik vücut tipindeki adayların arasında karşılıklı değerlendirme yaparken, timler arası değerlendirmelerde daha isabetli kararlar verilmesini sağlamaktadır.
Örnek olarak ilk kayıt öncesinde seçme saatinden yarım önce tesislerde hazır olan adayların listesi tutulmuş, bu listedeki adaylardan X, A2 INTLineman Mavi timde ip merdiven ve T drill esnasında hızlı ayak göstermiştir, bu kişinin bir sonraki seviyeler olan olimpik değerlendirme ve psikolojik değerlendirmelerde belirlenmek üzere Guard/Center ya da 3 Technique DT adayı olduğu belirlenebilmektedir.
Fiziksel oyuncu seçiminde öncelikle yapılması gereken şey, yapılacak hareketin adaylara sözlü ve fiili olarak anlatılmasıdır. Adaylar yapacakları hareketi anladıklarında sorumlu personel zamanı tutan personele ‘’tamam’’ işaretini verir ve tüm istasyonlardan tamam işaretini alan sorumlu başlama düdüğünü çalar, çalışmalar aynı anda başlar ve aynı anda sonlanır.
İlk bölüm olan Atletik Yetenek Bölümü’nde adayların ayak hızları, yön değiştirme kabiliyetleri, ani hızlanmaları, vücut kontrolleri ve dayanıklılıklarını test edecek çalışmalar yapılmalıdır. Her istasyonun başında iki çalıştırıcı olmalı ve istasyonların adaylar tarafından tam olarak yapılması sağlanmalıdır.
Atletik Yetenek Bölümü ekibimiz tarafından adaylara futbol sahası içerisinde nasıl hareket edilmesi gerektiğini öğretmek amacı içinde aktif olarak kullanılmaktadır. Adayların çizili saha dahilinde çağrıldıkları hiçbir yere yürümelerine izin verilmez, aksi davranışlar takımın sahanın uzak köşesine toplandırılıp sahanın çeşitli yerlerine dizilen personele koşturulması ile düzeltilmektedir.
Rutin sırasında adaylar arası iletişime izin verilmezken, bu seviyede tim içi motivasyon teşvik edilmekte ve takımın tabandan tavana organizasyonuna başlanmaktadır.
Atletik yetenek bölümünde hız ölçümlerine inanmakla beraber ülke şartlarında ölçülmüş en yüksek 40 yard hızının 4,65 saniye olduğu unutulmamalıdır. Bu sebepten dolayı ekibimiz hızdan çok hızlanmaya yani, 10 ve 20 yard ölçümlerinin geçerliliğine inanmakta ve yön değiştirme kabiliyetinin önemini kavramaktadır.
İkinci bölüm olan Olimpik Değerlendirme Bölümü’nde ağırlık salonunda, adaylara bazı temel hareketlerde testler yapılmaktadır. Olabilecek ilk hata adayların daha önceden beklenen hareketleri, istenen ağırlıklarda yapabilmelerini beklemektir. Deneyimli oyuncularda MO Deadlift, 225 lbs. Bench X rep, MO Hang Clean, MO Squat, MO Military Press testlerini uygulamamıza rağmen adaylar için daha farklı bir uygulama uygun görülmektedir.
Salon öncesinde adaylar 3 ana gruba ayrılır. Bu gruplar Büyük, İri ve İnce olarak adlandırılır. Büyük grup daha çok OL/DL, İri grup TE/LB/RB, İnce grup ise WR/DB/QB adaylarından oluşur. Gruplar arasında istisnalar olabilir, önemli olan adayların bu safhada fiziksel güç durumlarının tespitinin yapabilinmesidir.
Uygulanacak testler Bench, Leg Press, Military Press, Pull up olarak belirlenmiş, ağırlıklar her grup için değişmekle beraber, ölçülecek olan şey, sektirilmeden yapılan tekrarların sayısıdır.
Büyük grup Bench X 60kg. , Leg Press X 60 kg. , Military Press X 40 kg. ve maksimum pull up yaparken, İri grup Bench X 50kg. , Leg Press X 50 kg. , Military Press X 30 kg. ve maksimum pull up ve İnce grup ise Bench X 40kg. , Leg Press X 40 kg. , Military Press X 20 kg. ve maksimum pull up yapmaktadır.
Psikolojik Oyuncu Seçimi iki bölümden oluşur. Birinci bölüm oyuncuları fiziksel olarak en çok zorladığınız bölüm olmalıdır. Diğer evreleri başarıyla geçen adayların bu safhada aralarında bir tür bağlılık oluştuğu gözlemlenmiştir. Seçmeler boyunca en çok zorlamanın olduğu süreç olmasına rağmen firenin en alt seviyeye inmesi ekibimiz tarafından bu sebeple açıklanmaktadır. İkinci bölüm ise sürece yayılmalı ve oyuncuların kişiliklerine inilip, tanıdıkça gelişecek bir süreç başlatılmalıdır.
Bizim sistemimizde liderlik oldukça önem verilen bir değerdir. Liderler iki gruba ayrılmalıdır. Birinci grup pozitif liderlerdir ve bu grup liderler daha çok hücumda yer almalıdır. Hücum takımında sisteme uyum sağlayacak bu tür oyunculara yer vermek önemlidir. İkinci grup ise yıkıcı liderlerdir. Bu adaylar mutlak suretle işlenmeli ve ham olarak sahada diğerlerini yönlendirmelerine izin verilmemelidir. Negatif liderler kesinlikle defans tarafına yönlendirilmelidir.
Fiziksel seçimler oyuncuların sahadaki coğrafi konumuna karar vermemize yardımcı olurken psikolojik durumları ise topun hangi yanında olmaları gerektiğine ışık tutacaktır.
Seçmeler boyunca idman şiddeti her geçen gün artmalı ve seçimin tamamlanması iki haftayı veya altı antrenmanı aşmamalıdır. Üniversite takımlarında şehrin büyüklüğüne ve ulaşım imkânlarına göre belirlenmek üzere seçmelerin bir kısmı mutlaka sabah mesai saatleri öncesine denk getirilmeli ve adayların isteği test edilmelidir. Sabah antrenmanları tarafımızdan oldukça sevilen ve uygulanan bir çalışma şeklidir. Seçmelerde gelecek personelin takıma katılımlarında bu prosedür ile tanışması gelecekte uygulanacak programa uyumlarını kolaylaştırması açısından önemli bulunmaktadır. Kulüp takımlarında ise bu uygulama mesai günleri dışında uygulanmalıdır.
Tüm camiamıza başarılı, sağlıklı bir sezon ve sene dilerim.