Oyun Malzemeleri
• Kask (Helmet) : Oyuncunun kafasını korumak üzere tasarlanmış kask. Polikarbonat yapısı ile oyuncunun başından alabileceği darbelerin etkisini hafifletir. (Önemli Uyarı : Kask rakibe vurmak amaçlı değil, darbeden korunmak amaçlı kullanılır. Kaskla rakibe kafa vurmak, kurallar gereği yasaklanmıştır.)
• Omuz Koruyucu (Shoulder Pad ) : Omuz ve Göğüs kafesini koruyan, forma altına giyilen koruyucu. Oyuncunun mevkisine ve vücut ölçüsüne göre farklılıklar gösterir.
• Koruyucu Pad’ler (Pads) : Baldır, diz, kalça gibi bölgeleri darbelerden korumak amacıyla kullanılan malzeme.
Blok – Tackle
• “Bloklama, bir oyuncunun başka bir karşı takım oyuncusunu vücudunun herhangi bir kısmıyla engellemesidir.” ((Kural Kitabı 2-2-3-1-a)
• Hem defans hem hücum takımı rakibine blok koyabilir.
• Blokta sınırlamalar vardır. Rakibe kafa atmak, yumruk atmak gibi hareketler kurallara aykırıdır. Rakibi tutmak ile blok vurmak arasında belirgin farklar vardır. Koşucu dışında bir rakibi tutmak kurallara aykırıdır.
• Tackle, topla koşan oyuncuyu düşürmeye yönelik bir harekettir.
• Blok’ta olduğu gibi, sınırlamaları vardır. Rakibe kafa atmak, yumruk atmak kurallara aykırıdır.
• Elinde top olmayan bir oyuncuya tackle yapılamaz.
Blok Kuralları
• Holding : Bir oyuncunun, rakip oyuncuyu tutarak bir yöne gitmesini engellemesi kurallara aykırıdır. Bu durumda “Holding” (Tutmak) cezası verilir. Oyuncu blok yaparken elleri kapalı olmalı veya tutmadığı açıkça görülecek bir şekilde hareket etmelidir. Bir Savunma oyuncusu rakibinin bloğundan kurtulmak amacıyla rakibinin formasını anlık olarak tutabilir, çekebilir, ancak bu rakibini tamamen tutmak olarak uygulanamaz.
• Block-in-the-back : Rakibin sırtından blok yapmak kurallara aykırıdır. Blok rakibin önünden veya yanından olmalıdır.
• Block-below-the-waist : Oyuncuya bel altına (baldır vs.) yapılacak bloklar belirli kurallarla sınırlanmıştır. Savunma takımının büyük ölçüde sınırlaması olmamasına rağmen, hücüm takımının sakatlık doğurabilecek durumları engellemek amacıyla belirli koşullarla bel altı blok hakkı sınırlanmıştır.
Facemasks
• Facemask : Bir oyuncunun, rakip oyuncuyu kaskındaki bir açıklıktan veya facemask’ten tutmasıdır. Rakip oyuncuyu –koşucu dahil– bu yöntemle durdurmak kural ihlalidir. Kaska elle normal temas bu kapsamda değildir. Oyuncunun kaskı herhangi bir noktasından tutması söz konusudur.
• Incidental Facemask: Oyuncunun normal oyun kuralları içerisinde istemsiz olarak kaskı/facemask’i tutmasıdır. Her halikarda bir “tutma” sözkonusu ise bu ihlal de cezalandırılır. Genel olarak oyuncunun kasıtsız bir şekilde tutmasından sonra elini çekmesi durumunda bir “incidental facemask” sözkonusudur.
• Intentional Facemask: Oyuncunun kasıtlı olarak rakibin kaskından tutması/çekmesidir. Daha ağır bir cezası vardır.
Snap
• Snap : Topun Center tarafından, arkasında yer alan bir oyuncuya topu vermesi veya atmasıdır. Snap yapıldığında o hak oynanmaya başlamış sayılır.
• Snap’in geriye ve seri bir hareketle yapılması gereklidir.
• Center’in hemen arkasında bir oyun kurucu (quarterback) görev aldığında, center topu bacakları arasından geriye doğru oyun kurucuya verir, ve sonrasında oyundaki görevini yapar (blok vs.)
• Oyun kurucu Center’in hemen arkasında değil daha geride olduğunda bu şekilde dizilişler “Shotgun” diziliş olarak adlandırılır. Center topu Quarterback’e doğru geriye atar ve sonrasında oyundaki görevini yapar (blok vs.)
Neutral Zone
• Bir hak oynanacağı sırada, topun hakem tarafından konduğu noktadan oyun başlatılır.
• Hakem, topun oyuna hazır olduğunu belirtmesinden sonra topun uç noktalarından yatay eksenden geçen hayali çizgiler L.O.S. (Line-of-Scrimmage) olarak adlandırılır.
• Topun uç noktaları arasındaki , ve her iki saha kenar çizgisine kadar uzanan bölge neutral zone (NZ) olarak adlandırılır. Oyuna başlarken her iki takım da bu bölge dışında olmalı, sahanın kendine ait tarafında olmalıdır.
Offside
• “…Snap yapıldığında, bir defans oyuncusu neutral zone içerisinde veya ilerisindeyse, …. bu offside olarak değerlendirilir” (Kural Kitabi 2-18-2)
• Buna göre, oyun başladığında defans takımı neutral zone’u ihlal edemez.
• Ancak : defans takımı snap yapılmadan önce bu çizgiyi aşıp geri gelebilir. Kurallara aykırı bir durum ancak snap yapıldığında defans takımı neutral zone’u ihlal ediyorsa vardır.
• Defans oyuncusunun Neutral zone’u ihlal edip rakibe temas etmesi, veya çok hızlı ileri hamle gösterip hücum oyuncusunun refleks tepkisine yol açması da offside olarak değerlendirilir.
Encroachment
• “…snap yapılmadan önce, herhangi bir hücum oyuncusunun neutral zone’a girmesi … durumunda encroachment yapılmıştır.” (Kural Kitabı 2-18-1-a)
• Buna göre, hakem oyuna hazır işareti verildikten ve hücum takımı kurulduktan sonra hücumdan hiçbir oyuncu NZ’a giremez.
• Buna, topu tutmak için ellerini uzatan Center dahil değildir.
• Offside’ın aksine, encroachment cezası verilmesi için snap’in yapılmış olması gerekmemektedir.
Offense Line Dizilişi
• Hücum takımı dizildiğinde, en az 7 oyuncu neutral zone’un hemen arkasında dizilmelidir. Bu oyuncuların “line’da” olduğu ifade edilir. 5 adet Center, Guard ve Tackle oyuncusu dışında, diğer oyuncular Tight End veya Receiver olabilir.
• Bir oyuncunun kafası veya vücudunun herhangi bir noktası, topu snap yapmak için tutan oyuncunun beli hizasını geçiyorsa o oyuncu çizgi hizasındadır.
• Line’daki 7 oyuncunun sahada nasıl dizileceği konusunda bir sınırlama yoktur. Önemli olan, 7 oyuncunun neutral zone’un hemen arkasında olacak şekilde sahaya dağılmasıdır. Takım, taktik gereği uygun gördüğü şekilde dizilebilir.
• Line’da dizilen 7 oyuncu arasından en dışta dizilenler pas tutma hakkına sahiptir. Daha içeride dizilen diğer 5 oyuncunun ileri-pas tutma hakkı yoktur.
• 7 oyuncudan daha fazlası “line’da” dizilebilir, ancak hala en dıştaki oyuncular pas tutabileceği için, hücum takımının pas tutabilecek oyuncu sayısı daha az olacaktır.
• En dıştaki iki oyuncu dışında kalan 5 oyuncu elini yere koyduktan veya diz-hizasına getirdikten sonra oyun başlayana kadar hareket edemez.
• Pas tutma hakkı olan oyuncular “eligible”, pas tutma hakkı olmayan oyuncular “ineligible” olarak adlandırılır.
Motion
• Motion, hücum takımından bir oyuncunun oyun başlamadan veya başladığı anda hareketidir.
• “[Snap yapıldığında] bir oyuncu motion’da olabilir, ancak ileriye yönelik motion yapamaz. Line’da dizilen bir oyuncu snap yapıldığında motion’da olamaz. Bu motion sırasında diğer oyuncular hareketsiz olmalıdır.” (Kural Kitabı 7-1-3-b)
• Buna göre, sadece bir oyuncu oyun başladığında motion’da olabilir, ancak bu hareketi ileriye doğru olamaz – yana veya geriye doğru olmalıdır.
• Oyuncu, oyun başlamadan önce ileriye doğru hareket etmiş olabilir, ancak oyun başladığında vücudu ileriye doğru hareket etmiyor olması gerekir.
Shift – False Start
• Bir hücum oyuncusu, takım olarak yerleştikten sonra, motion dışında oyun başlangıcına benzer bir hareket yapamaz. Hücum takımının oyun başlangıcına benzer hareket göstermesi “false start” olarak adlandırılır.
• Elini yere koyarak pozisyon almış bir Center, Guard veya Tackle’ın yerinden oynaması, ayağa kalkması vs. gibi durumlar buna örnektir.
• Herhangi bir oyuncunun, oyun başlamış gibi ileriye hareket etmesi, ani bir hareket yapması false start olarak değerlendirilir.
• Shift : Hücum takımı, oyun başlangıcı ile karıştırılmayacak şekilde yer değiştirebilir. Bu harekete “shift” denir. Örneğin bir takım A dizilişinden başlayıp B deki pozisyona geçebilir. Herkes yerini aldıktan sonra snap yapılmadan önce bir saniye beklenilmelidir.
Oyun ve Süresi
• Oyun 15’er dakikalık dört çeyrekten oynanır. Ancak
• tamamlanmayan paslar,
• ceza uygulanması,
• topun saha dışına çıkması,
• molalar vs. gibi durumlarda süre durur. Bu sebepten ortalama bir Amerikan Futbolu maçı 3-3:30 saat sürmektedir.
• 2. çeyrek sonunda 1. devre tamamlanır ve 15 dakikalık bir mola ardından 2. devre başlar.
• Her iki devrede, takımların 3’er mola hakları vardır. Bir devrede kullanılmayan molalar, bir sonraki devreye taşınamaz.
• Oynanan bir hak sonrasında, bir sonraki hak oynanmadan takımların 25 saniye süresi vardır. Bu 25-saniye süresince takımlar bir sonraki taktiklerini gözden geçirip, yapılacak oyun hakkında son kararları verirler. Bu “oyuncu konferansı” na huddle ismi verilir. 25-saniye süresinin sonunda hücum takımı oyuna başlama zorundadır.
• Normal süre sonunda maçın berabere bitmesi durumunda, ekstra süreye gidilir. Ekstra süre uygulaması, oynanan ligin ölçütlerine göre değişiklik göstermektedir. Türkiye’de uygulanan NCAA kurallarına göre,
– her iki takımın rakip 25-yard çizgisinden başlayan 4-haklık bir seri hakkı vardır.
– Takım sayı yapana, topu rakibe verene veya 10 yard alıp yeni bir seri kazanamayana kadar bu hak devam eder.
– Akabinde rakip takımın seri hakkı başlar
– Karşılıklı 1’er seri hakkı sonunda eşitlik bozulmazsa aynı şekilde devam edilir.
Hazırlayan: Kerem Ateş