Yazı dizisinin ilk iki bölümünü okuyan NFLTR takipçileri, salary cap özelinde ciddi bir yol kat etti. Öyle ki bu takipçilerimiz, bundan böyle bir kontrat haberi ile karşılaştıklarında taban maaşı, imza bonusu başta olmak üzere bonus çeşitleri ve garanti ücret gibi karmaşık görünen unsurları birbirinden ayırt edebilecek. Yazı dizisini okumaya tenezzül etmeyenler ise halen maaşların bakkal hesabıyla toplanıp salary cap’e işlendiğini düşünüyor.
Bırakalım onlar kendi dünyalarındaki kendi salary cap tanımlarına göre NFL’deki bir hayli karmaşık oyuncu piyasalarını anlamlandırmaya çalışakoysun, biz ise salary cap’in temel unsurlarında yol almaya devam edelim.
Salary Cap: Nedir ve Ne İşe Yarar?
Salary Cap: Taban Maaşı ve Bonuslar
Bu bölümde salary cap’in olmazsa olmazı “1 Haziran” (June 1) ve “1 Haziran tayini” (June 1 designation) gibi iki temel kavramdan başlayıp bir önceki bölümde söz vermiş olduğum üzere model bir kontrat üzerinde işlemler yapıp bu zamana kadar kat ettiğimiz ilerlemenin pratikteki karşılığını da bulmuş olacağız.
1 Haziran (June 1) ve 1 Haziran Tayini (June 1 designation)
Bonusun ne olduğunu ve türlerini anladığımıza göre, NFL’de oyuncu piyasalarını yakından ilgilendiren “1 Haziran” ve “1 Haziran tayini” konseptlerine geçebiliriz. NFL’de “1 Haziran”, imza bonusunun ivmelenmesini yakından ilgilendiren bir tarihtir. Toplu iş sözleşmesinin sağladığı imkana göre takımlar, “1 Haziran sonrası” (post-June 1) kestikleri oyuncunun ivmelenen imza bonusunu sadece hamleyi yaptıkları senenin salary cap’ine değil, takip eden senenin salary cap’ine de yaymış olurlar.
Ancak burada, ivmelenen imza bonusu iki senenin cap’ine yarı yarıya olmak üzere yansımaz. Bunun yerine takım, hamleyi gerçekleştirdiği senenin salary cap’inde imza bonusunun o seneye biçtiği eş bölüşümden (proration) mesulken, bonusun geri kalanı bir sonraki senenin salary cap’ine eklenir.
Bu karışık gibi görünen aritmetiği basit bir örnekle açıklayalım: Bir oyuncunun takımıyla imzaladığı beş yıllık kontratın imza bonusu 15 milyon dolar olsun. Takım kontratın ikinci senesini takiben, 1 Haziran sonrasında oyuncuyla yollarını ayırsın. Bu durumda takım, imza bonusunun altı milyon dolarını, önceki iki sene boyunca cap’inde tecrübe etmiş olduğundan geriye toplamda dokuz milyon dolarlık bir mesuliyeti kalmıştır.
Eğer takım oyuncuyu 1 Haziran öncesinde serbest bıraksaydı, bu dokuz milyon doların tamamı ilgili seneye ivmelenecekti. Ancak hamle 1 Haziran sonrasında gerçekleştiği için o senenin salary cap’ine, 15 milyon doların eş bölüşüm değeri olan üç milyon dolar işlenir. Takip eden senede ise bonusun geri kalanı olan altı milyon dolar direk salary cap’e yansır.
Toplu iş sözleşmesinin takımlara sağladığı bir başka imkan ise “1 Haziran tayini”dir (June 1 designation). Bu imkana göre takımlar, o sene 1 Haziran öncesinde kestikleri iki oyuncuyu sanki 1 Haziran’da kesilmiş gibi tayin edebilirler ve bu oyuncuların kalan imza bonuslarında “1 Haziran” prensibi uygulanır.
Şunu hatırlatmadan geçmemek gerekir ki “1 Haziran” prensibi sadece imza bonusunun ivmelenen kısmı için geçerlidir. Diğer garanti ücretlerin ivmelenmesi, serbest bırakma hamlesinin 1 Haziran öncesi veya sonrasında gerçekleşmesinden etkilenmeden direk ilgili senenin salary cap’ine yansır. Öte yandan, 1 Haziran prensibi oyuncuların takas edilmesinde de geçerli olur. Ancak takas gerçekleştiğinde, imza bonusu ve diğer garanti ücretlerin ivmelenmesi farklı olduğundan gelin bu tartışmayı bir sonraki bölüme bırakalım.
Madem “1 Haziran” prensibi takımların salary cap’lerini rahatlatan bir durum, neden NFL’de oyuncuların daha çok 1 Haziran öncesinde, hatta yeni yıl başlangıcı olan Mart ayından da önce serbest bırakıldığına şayet oluyoruz?
Bu sorunun cevabı oldukça basit: 1 Haziran prensibi o kadar da takımların faydasına değil! İlk olarak bu prensibe göre ivmelenen imza bonusunun değeri, iki yıla yayılsa da değişmiyor. İkinci olarak ise 1 Haziran sonrasında serbest bırakılan ve “1 Haziran tayini” ile serbest bırakılan oyuncular, doğal olarak cap’i 1 Haziran sonrasında rahatlattığından, bu yönteme başvuran takımlar Mart ayında açılan serbest oyuncu piyasasının en gözde oyuncularını, cap boşluğu (cap space) yetersizliğinden dolayı diğer takımlara kaptırıyorlar. Üçüncü ve son olarak ise az önce bahsetmiş olduğum kadro (roster) ve antrenman (workout) bonuslarını düşündüğümüzde, eğer oyuncunun serbest bırakılması 1 Haziran’a kalıyorsa takımlar, hem oyuncuya bu bonusları ödemiş oluyor hem de ilgili senenin salary cap’inde yükümlülük olarak tecrübe ediyor.
Bütün bu sebeplerden ötürü, 1 Haziran ve 1 Haziran tayini prensipleri ilk başta kulağa hoş gelse de aslında göründüğü gibi mutlak iyi bir stratejiye tekabül etmiyor.
Model Kontrat Üzerinde Aritmetik Hesaplar
Yazının başında sözünü verdiğim üzere hayali bir NFL oyuncusunun, girdileri bir hayli sadeleştirilmiş hayali kontratı üzerinden bu zaman kadar anlattığım kavramları teker teker inceleyelim.
Kontrat süresi: Üç yıl
İmza bonusu: Altı milyon dolar
Garanti ücret: İmza bonusu +2018 kadro bonusu
| Yıl | Taban maaşı (Base salary) | İmza bonusu eş bölüşümü (proration) | Kadro bonusu (roster bonus) | Cap İşgali (Cap Hit) | Ölü cap (Dead cap) |
| 2017 | 1 milyon dolar | 2 milyon dolar | – | 3 milyon dolar | 6.5 milyon dolar |
| 2018 | 3 milyon dolar | 2 milyon dolar | 500.000 dolar | 5.5 milyon dolar | 4.5 milyon dolar |
| 2019 | 5 milyon dolar | 2 milyon dolar | 500.000 dolar | 7.5 milyon dolar | 2 milyon dolar |
Kontratı incelemeden önce, sizlere iki kavramı daha tanıtmak istiyorum. Bunlardan ilki cap işgali (cap hit). Cap işgalinin tanımı, bir oyuncunun ilgili sezon için cap’te yaratacağı hacim demek. Ancak cap işgali, bir oyuncunun ilgili senede kazanacağı total meblağı göstermez, çünkü başta da belirttiğim gibi imza bonusu oyuncuya, genelde imza sırasında verilir. Ancak imza bonusunun eş bölüşümü, oyuncu o parayı çoktan kazanmış olsa da her seneye ayrı ayrı yansıtılır. Ölü cap (Dead Cap/Dead Money) ise en basit haliyle bir oyuncunun, ilgili sene serbest bırakılması durumunda takımın salary cap’inde nasıl bir yer işgal edeceğini anlatır.
Kontrat analizimiz de cap işgali ve ölü cap’i açıklamak üzerine olacak. İlk olarak, daha basit olan cap işgali ile başlayalım. Oyuncunun 2017 yılında takımın salary cap’inde yaratacağı toplam yükümlülük taban maaşı ve imza bonusu eş bölüşümünden oluştuğundan, o yılın cap space’inde üç (1 + 2 =3) milyon dolarlık bir alan işgal edecek. 2018’de ise üç milyon dolarlık taban maaşı ve iki milyon dolarlık imza bonusu eş bölüşümüne bir de 500.000 dolarlık karo bonusu eklendiğinden cap işgali beş buçuk milyon dolara çıkacak. 2019’da taban maaşı beş milyon dolara yükseldiğinden (back-heavy prensibi) toplam cap işgali yedi buçuk milyon dolar olacak.
Cap işgali incelememizi bitirdiğimize göre ölü cap’e geçebiliriz. Bu oyuncunun 2017’deki ölü cap’i 6.5 milyon dolar olarak gözüküyor. Yani bu oyuncu o sene serbest kalırsa, takımdan ayrılmış olmasına rağmen cap üzerinde 6.5 milyon dolarlık bir hacim kaplayacak (Burada oyuncunun 1 Haziran öncesinde serbest kaldığı varsayılıyor). Hesap, oldukça basit: Henüz ilk senesine dahi başlamadan oyuncu serbest kaldığından imza bonusu ve diğer garanti ücret olan kadro bonusu direk o senenin cap’ine ivmelenecek ve ortaya 6.5 (2 + 2+ 2+ 0.5= 6.5) milyon dolarlık bir ölü cap çıkacak.
2018 senesine geldiğimizde ise imza bonusunun ilk eş bölüşümü bir önceki senenin salary cap’ine işlendiğinden ortaya 4.5 (2 + 2 + 0.5 = 4.5) milyon dolarlık bir ölü cap çıkacak. 2019 yılı için elde sadece o yıla ait imza bonusu eş bölüşümü kaldığından, oyuncu serbest kalması durumunda takımında iki milyon dolarlık bir yükümlülüğe sebep olacak (Bu yıllarda yapılan serbest bırakma hamlelerinin de 1 Haziran ve Mart ayı öncesi gerçekleştiği varsayılıyor).
Son Eklemeler…
Artık salary cap’in temellerini biliyoruz. Yazı dizisinin son bölümü ise spesifik durumların (takas, beklenmedik emeklilik kararı, draft oyuncularının imzaladıkları sözleşmeler) salary cap’i nasıl etkileyeceğini tartışacağız. O güne dek sağlıcakla kalın…
Salary Cap: Nedir ve Ne İşe Yarar?
Salary Cap: Taban Maaşı ve Bonuslar
Salary Cap: Önemli Tarihler ve Model Kontratlar